“Έλα να πάμε στο νησί”
Κυκλαδίτικα γαμήλια έθιμα
Οι Κυκλάδες, ένα από τα πιο όμορφα ελληνικά νησιωτικά συμπλέγματα, διατηρούν έντονο το παραδοσιακό στοιχείο, όχι μόνο στην αρχιτεκτονική, αλλά και στα γαμήλια τελετουργικά. Πάμε να κάνουμε μια μικρή αναδρομή στο παρελθόν, βρίσκοντας γαμήλια έθιμα, πολλά από τα οποία συναντάμε μέχρι και σήμερα.
Το προξενιό
Όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, οι περισσότεροι γάμοι ξεκινούσαν από το προξενιό. Η προξενήτρα, την οποία αποκαλούσαν “Κεράτσα” στις Κυκλάδες, ήταν αυτή που κανόνιζε τα συνταιριάσματα. Μετά τη συμφωνία, ακολουθούσαν τα αρραβωνιάσματα που πραγματοποιούνταν στο σπίτι της νύφης, με το ζευγάρι να ανταλλάζει δώρα και χρυσαφικά. Αμέσως μετά τον αρραβώνα, καθοριζόταν η ημέρα του γάμου, ενώ ο γαμπρός ενημέρωνε τον κουμπάρο λίγες μέρες πριν το γάμο.
Τα δώρα
Τα δώρα των καλεσμένων σύμφωνα με την νησιωτική διάλεκτο ονομάζονται “κανίσκια”. Τα δώρα που παίρνανε στο ζευγάρι οι συγγενείς και οι φίλοι, ήταν κυρίως οικιακά σκεύη και φαγητά, όπως γλυκά, τυριά, κότες και κρασιά.
Οι Κουμπάροι
Συνήθως κουμπάρος γινόταν ο νονός του γαμπρού και κουμπάρα η νονά της νύφης. Αυτοί μάλιστα ήταν και οι νονοί των παιδιών που αποκτούσε το ζευγάρι.
Το κόψιμο του νυφικού
Αφού μετριόταν το μήκος και το πλάτος του νυφικού, ακολουθούσε η πρώτη ψαλιδιά. Έπειτα οι συγγενείς έραιναν το νυφικό με λουλούδια, κουφέτα και χρήματα. Όσα χρήματα είχαν συγκεντρωθεί, δίνονταν τελικά στη μοδίστρα.
Το νυφικό κρεβάτι
Την ίδια ημέρα που θα γινόταν ο γάμος συνηθιζόταν να στρώνεται το κρεβάτι συνοδεία τραγουδιών, με σεντόνια ολόλευκα και κεντημένα στο χέρι. Όταν το κρεβάτι στρωνόταν, οι καλεσμένοι έριχναν επάνω κουφέτα, χρήματα, ροδοπέταλα και ένα αγοράκι για να αποκτήσει η νύφη αγόρι.
Στολισμός νύφης
Οι αδέσμευτες φίλες της νύφης ήταν εκείνες που αναλάμβαναν την προετοιμασία και το στολισμό της νύφης. Το νυφικό φόρεμα παλιότερα αποτελούνταν από δύο κομμάτια, την μπλούζα που την αποκαλούσαν “ρούσικο” και τη φούστα. Κατά το έθιμο, η νύφη απαγορευόταν να κλείσει οτιδήποτε, όπως συρτάρια και ντουλάπια, αλλά επιτρεπόταν μόνο να τα ανοίγει. Η κίνησή της συμβόλιζε την αφθονία και την καλοτυχία.
Η πομπή του γάμου
Ο κουμπάρος μαζί με την κουμπάρα και τους μουσικούς περνούσαν από το σπίτι του γαμπρού, τον παραλάμβαναν και ύστερα πήγαιναν από το σπίτι της νύφης. Την πομπή συνόδευαν παραδοσιακά άσματα, που αναφέρονταν στην ομορφιά της νύφης, ενώ αφού ολοκληρωνόταν η πομπή και το ζευγάρι έφθανε στην εκκλησία και στεφανωνόταν ακολουθούσε αμέσως μετά το γαμήλιο γλέντι, το οποίο και κρατούσε μέχρι τις πρωινές ώρες. Ένα τελευταίο έθιμο που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, είναι τα “ξυπνητικά”. Όταν το ζευγάρι αποχωρούσε από το γλέντι, όσοι άντεχαν ακόμη να χορεύουν, πήγαιναν στο σπίτι του κουμπάρου και συνέχιζαν εκεί το γλέντι, περιμένοντας το σύνθημα για τα “ξυπνητικά”, δηλαδή το ξύπνημα τον νεόνυμφων.
Σήμερα, πολλά ζευγάρια επιλέγουν να παντρευτούν σε κάποιο από τα νησιά των Κυκλάδων, προκειμένου να απολαύσουν τη διαδικασία των εθιμοτυπικών, πραγματοποιώντας έναν παραδοσιακό γάμο.