Η Κρήτη είναι σίγουρα ένα νησί με πλούσια έθιμα και παραδόσεις. Ο γάμος ήταν πάντα ένα σημαντικό κομμάτι αυτών, και μέχρι σήμερα γιορτάζεται με μεγάλο ενθουσιασμό και χαρά.
Όλα ξεκινούσαν από την κεφαλή της οικογένειας, τον πατέρα, ο οποίος έπρεπε να δώσει τη συγκατάθεσή του ώστε να πραγματοποιηθεί τελικά ο γάμος. Εφόσον ο πατέρας έδινε την άδειά του, γίνονταν οι αρραβώνες αφού είχε προηγηθεί το προικοσύμφωνο, που όριζε τις οικονομικές λεπτομέρειες του γάμου.
Πριν την πραγματοποίηση του γάμου, γινόταν το λεγόμενο «κάλεσμα», όπου προσκαλούνταν όλοι οι συγγενείς, φίλοι και γείτονες, στέλνοντας τα λεγόμενα «κανίσκια» δηλαδή καλάθια με λάδι, τυρί, κρασί και πατάτες. Την παραμονή όλοι βοηθούσαν τους «προικαδόρους» να μεταφέρουν τα προικιά της νύφης στο σπίτι του γαμπρού, πάνω σε στολισμένα άλογα ενώ ακούγονταν πυροβολισμοί και κρητικές μαντινάδες, με τους συγγενείς και φίλους να ακολουθούν.
Η γαμήλια πομπή ξεκινούσε από το σπίτι του γαμπρού καταλήγοντας στο σπίτι της νύφης. Μια γυναίκα τραγουδούσε μαντινάδες ώστε να πείσει την οικογένεια της νύφης να ανοίξει την πόρτα που μέχρι τότε ήταν κλειστή. Όταν έμπαινε ο γαμπρός μέσα στο σπίτι, χαιρετούσε και φιλούσε τους γονείς της νύφης, έπαιρνε την ευχή τους και αφού έδινε λουλούδια στη νύφη τη φιλούσε. Την ίδια στιγμή ακούγονταν μπαλωθιές χαράς.
Τελικά, το χτύπημα της καμπάνας ειδοποιούσε τους μελλόνυμφους να κατευθυνθούν προς την εκκλησία. Ξεκινούσαν για την εκκλησία και πριν μπουν μέσα ο λυράρης τραγουδούσε:
- Άνοιξε πόρτα τσ' εκκλησάς, πόρτα του παραδείσου
να κατεβούν οι άγγελοι τη νύφη να βλοήσουν.
Μετά το τέλος της τελετής ακολουθούσε ο χορός της νύφης έξω στον περίβολο της εκκλησίας ενώ στη συνέχεια κατευθύνονταν όλοι στο σπίτι του γαμπρού, όπου πετούσαν ρύζι και άνθη στο νιόπαντρο ζευγάρι. Εκεί η μητέρα του κερνούσε τη νύφη μέλι και καρύδια ενώ χάραζε έναν σταυρό στη πόρτα. Η νύφη έχυνε λίγο μέλι στην είσοδο και έσπαγε ένα ρόδι, ώστε να είναι ο γάμος γλυκός και καρπερός.
Το γλέντι που ακολουθούσε κρατούσε μέχρι και μια βδομάδα, περιλαμβάνοντας φαγοπότι με γαμοπίλαφο ή μακαρόνια με ανθότυρο και βραστό κρέας.
Μέχρι σήμερα, τα δίσεκτα έτη και τον μήνα Μάιο δεν κάνουν γάμους στην Κρήτη ενώ είθισται να μη γίνονται δύο γάμοι την ίδια μέρα στην ίδια εκκλησία.
Το παραπάνω εθιμοτυπικά του κρητικού γάμου διατηρούνται ακόμα, ειδικά σε οικογένειες που αγαπούν τα πατροπαράδοτα. Το σίγουρο είναι πως αν βρεθείτε σε κάποιο γαμήλιο κρητικό γλέντι, θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι για άφθονο φαγητό και χορό.
